فرهنگ پوشاك اقوام ایرانی، بخش پنجم
لباس هایی که فریاد شادی سر می دهند!
دست و هنر: خاصیت های خاص پوشاک هر منطقه از ملاک های تشخیص لباس های محلی از یکدیگر است. موضوعی که سبب شده با وجود نقاط مشترکی همچون وجود تنوع طرح و رنگ در لباس اقوام مختلف اما لباس های محلی متفاوتی در جغرافیای کشور داشته باشیم که هر کدام نشان دهنده قسمتی از فرهنگ مردم همان منطقه هستند و حتی می توانند نشان دهنده یک خاصیت خاص از یک قوم باشند.
به گزارش دست و هنر به نقل از ایسنا، پوشاک کردها متنوع و دارای رنگ های شاد و زنده است که باتوجه به موقعیت های اجتماعی و تغییرات فصول تغییر می کند. هرچند به سبب تنوع فرهنگی حتی در بین لباس ِ کردهای هر منطقه نیز تفاوت هایی وجود دارد؛ چنانچه در لباس زنانه کُردی می توانیم چهار نوع متفاوت لباس شامل سقزی، سورانی، سنه ای و اورامی را پیدا نماییم.
در حقیقت لباس و پوشاک بسته به خواستگاه جغرافیایی و مذهبی هر منطقه دارای تفاوت هایی است تا معرف عناصر فرهنگی مردمان آن منطقه باشد. هرچند به سبب کوهستانی بودن مناطق کردنشین و سابقه مردمان این خطه در دفاع از جغرافیای ایران در ادوار مختلف، استفاده از رنگ های گرم در پوشاک از نقاط مشترک لباس های مردمان کرد است.
لباس کُردی هم مانند لباس محلیِ سایر نقاط کشور نسبت به گذشته تغییراتی کرده است؛ بطورمثال در گذشته لباس ها گشادتر، پوشیده تر و بلندتر بودند. با این وجود اما شلوار کردی، کِراس، سَەروەنی، چاروکە، کلاش و... از اجزاء اصلی لباس محلی زنان و مردان کرد است که ایسنا در پنجمین شماره از پرونده ای با عنوان «فرهنگ پوشاک اقوام ایرانی» به معرفی تعدادی از این لباس ها پرداخته است که در ادامه می خوانید.
بیشتر بخوانید:
منظومه نقش ها و رنگ ها در لباس هایی با رد پای خورشید!
این لباس ها سخن می گویند!
پوشاک زنان کُرد
پیراهنی بلند و گشاد با آستین های بلند و یقه گرد با دوختی ساده دارد بخش اصلی پوشش زنان کرد است که «کِراس» نام دارد که دو پارچه مثلثی بلند به نام «سورانی» به سر آستین های آن دوخته می شود. زنان کرد در جشن ها و پایکوبی ها از سورانی های رنگارنگ برای رقص های محلی استفاده می نمایند.
آنها بر روی «کِراس» نیم تنه ای شبیه به جلیقه به اسم «کلنجه» یا «سوخمه» می پوشند. کلنجه بطور معمول از پارچه زری بافت یا مخمل دوخته می شود و تزئینات دیگری نیز روی آن به انجام می رسد. میزان تزئینات این بخش از لباس می تواند نشان دهنده وضعیت مالی فردی باشد که آنرا به تن کرده است.
زنان کرد روی کمر خود شال می بندند؛ این شال ها بطور معمول رنگ های متنوعی دارند و گاهی نواری و گاهی مربع هستند. بستن این شال موجب می شود تا دامن آنها از مچ پا پایین تر نرود و مانع راه رفتن آنها نشود.
«کلاو» جزء دیگر پوشش زنان کرد است. این سَرپوش از دو قسمت کلاه و سربند تشکیل می شود و در دو مدل «کلاوفس» و «کلاوزر» شناخته می شوند. «کلاوفس» از دو لایه تشکیل می شود؛ لایه رویی از جنس ابریشم یا مخمل و لایه زیرین آستر نرم است. نواردوزی حاشیه کلاوفس با مهره و منجوق به انجام می رسد. «کلاوزر» تزیینات بیشتری نسبت «کلاوفس» دارد و به این علت در گذشته بیشتر مورد استفاده دختران جوان قرار می گرفت.
زنان کُرد همین طور برای صیانت از خود در مقابل سرمای کوهستان از سربندی که به آن «سەروەنی» یا «رەشتی» گفته می شود استفاده می کردند. البته این سربند اینروزها مورد توجه و استقبال جوان ترها قرار نگرفته و استفاده از آن بیشتر در بین افراد سن و سال دارتر رایج است.
همین طور آویختن میخک به لباس نیز یکی از خاصیت های لباس زنانه کُردی است که علاوه بر ایفای نقش زیبایی ظاهری، موجب خوش بو شدن لباس هم می شود.
پوشاک مردان کُرد
مردان کرد پیراهنی یقه گرد و حجم دار به تن می کنند و روی آن کت دگمه داری که شبیه یونیفورم های نظامی است، می پوشند. شلوار گشادی که نزدیک دَمپا تنگ می شود و به شلوار کردی (دَمه قُپان) مشهور است نیز از مشخص ترین اجزای پوشاک مردان کرد است. تنگ بودن دم پای شلوار به این دلیل است که هم جلوی نفوذ سرما به بدن را بگیرد و هم راه رفتن در نقاط کوهستانی را آسان تر کند.
البته شلوار کردی با تغییرات محدودی در نوع دوخت و میزان استفاده از پارچه، به سبب راحت بودن در بین مردان سایر اقوام نیز طرفدار پیدا کرده است.
بر انتهای آستین لباس مردان نیز همچون آستین لباس زنان، پارچه ای بلند و با زبانه ای مثلث شکل دوخته شده است که به دور مچ بسته می شوند. این «سورانی» را در حالت عادی، روی آستین بصورت باز می بندند.
همین طور مردان کرد پارچه ای نخی با طرح های متفاوت و یا ساده را به صورت مثلثی تا زده و سپس به صورت نواری برای گرم نگه داشتن بدن به کمر می بندند.
در گذشته بستن قطاری از فشنگ ها، فانوسقه و خنجر بر شال کمر با «پشتوین» از مفاخر مردان کرد و جزئی از زیورآلاتِ پوشاک آنها به شمار می رفت. «پشتوین» بطور معمول با ۳ گره بر روی کمر بسته می شود تا نمادی از سه عنصر اصلی دین زرتشت یعنی پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک باشد. برخی مردان نیز کیسه توتون و چُپُق به شال کمر خود می آویختند. البته اینروزها استفاده از این زیورآلات کمرنگ تر شده است.
«فره نجی» یا «قوته بال» لباس مردانه کردی دیگری است که بیشتر عشایر از آن استفاده می نمایند. کوتاه و بلندی این لباس نشان دهنده جایگاه اجتماعی فرد است. در طراحی «فره نجی» نکات ظریفی وجود دارد به عنوان مثال برآمدگی های روی شانه های به قسمتی از سرنوشت کُردها در زمان ضحاک ماردوش اشاره می کند.
مردان کرد همین طور از دستار یا کلاه به عنوان سربندی برای جلوگیری از سرمای کوهستان استفاده می نمایند. «کلاش» نیز پاپوشی است که آنها در تابستان می پوشند. این پاپوش از بدبو شدن پا جلوگیری می کند و پا را خنک نگه می دارد.
منبع: دست و هنر
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب